ԳԱՐՈՒՆ ԱԿՈՊՈՎ. «Ես երջանիկ եմ, մտերիմ էի Բորիս Պայճաձեի, Հրանտ Շահինյանի,… հետ»

Տպել

altԱվելի քան 50 տարի նա գրում է սպորտի մասին եւ միշտ՝ օպերատիվ, հետաքրքիր, սկզբունքայնորեն պաշտպանում իր տեսակետը։ Մեր զրուցակիցն է Վրաստանի վաստակավոր ժուռնալիստ, ֆիզիկական կուլտուրայի եւ սպորտի վաստակավոր գործիչ, Պատվո շքանշանի ասպետ, բասկետբոլի միջազգային կարգի մրցավար, մարզական թեմայով բազում աշխատությունների հեղինակ Գրիգոր (Գարուն¤ Ակոպովը, որը հոկտեմբերի 19-ին նշեց իր 90-ամյա հոբելյանը։ Նա 38 տարի (1949-1987) Վրաստանում «Սովետսկի սպորտ» թերթի եւ 27 տարի (1960-1987) «Ֆուտբոլ» շաբաթաթերթի սեփական թղթակիցն էր։

- Նախ թույլ տվեք Ձեզ շնորհավորել հոբելյանի առթիվ, մաղթել առողջություն եւ հաջողություններ։
- Շնորհակալություն բարեմաղթանքների համար։
- Ինչպե՞ս դարձաք մարզական լրագրող, չէ՞ որ սովորում էիք Վրաստանի պոլիտեխնիկական ինստիտուտում եւ պատրաստվում էիք դառնալ ինժեներ-մեխանիկ։


-Դպրոցում շատ լավ ֆիզկուլտուրայի ուսուցիչ ունեինք։ Նրանից յուրացրի ֆուտբոլի եւ բասկետբոլի նրբությունները, անգամ խաղացել եմ Թբիլիսիի 26 կոմիսարների շրջանի բասկետբոլի պատանեկան հավաքականում։ 1941 թվականի հունիսի 26-ին դպրոցում ավարտական երեկո ունեինք, իսկ հաջորդ օրը դասարանի տղաներով գնացինք զինկոմիսարիատ։ Պատերազմն արդեն սկսվել էր, սակայն ինձ բանակ չտարան, քանի որ անբարեհույս էի։ Դեռեւս 1937 թվականին հորս՝ որպես «ժողովրդի թշնամի», գնդակահարել էին, իսկ մայրս ութ տարով աքսորվել էր, ինձ ու եղբորս տատս էր պահում։ Դպրոցից հետո, նախ սովորում էի Թբիլիսիի ավիացիոն ուսումնարանում, ապա՝ պոլիտեխնիկականում։  Հենց այդ տարիներին ծանոթացա «Լելոյի» խմբագիր Միխեիլ Կակաբաձեի հետ, որը թերթում տպագրեց իմ մի քանի հոդվածները։ Այն ժամանակ Վրաստանում «Սովետսկի սպորտի» սեփական թղթակիցը ծնունդով ռոստովցի Նիկոլայ Տարասովն էր, որը, սակայն, վրացերենի չիմացության համար դժվարությունների առաջ էր հայտնվում։ Այդ ժամանակ էլ բարձրացավ լեզուն տիրապետող թղթակից գտնելու անհրաժեշտության հարցը, եւ «Կուծան» (մտերիմներս այդպես էինք կանչում Միխեիլ Կակաբաձեին) առաջարկեց իմ թեկնածությունը։ Կարճ ժամանակում ինձ հրվիրեցին

Մոսկվա, խորհուրդ տվեցին ստանալ բարձրագույն ֆիզիկական կրթություն։ Այդպիսով, ես դարձա «Սովետսկի սպորտ» թերթի սեփական թղթակիցը, միաժամանակ՝ սովորելով ֆիզկուլտուրայի համամիութենական ինստիտուտի Թբիլիսիի մասնաճյուղում։ Նշեմ, որ Վրաստանում «Սովետսկի սպորտի» թղթակցի պարտականությունն էր նաեւ լուսաբանել ոչ միայն Վրաստանի, այլեւ Հայաստանի մարզական կյանքը։ Այդ հանգամանքի շնորհիվ, բախտ ունեցա ծանոթանալ ու մտերմանալ Վրաստանի ու Հայաստանի տաղանդավոր եւ ճանաչված մարզիկների հետ։ Մտերմացա ֆուտբոլիստների՝ թբիլիսցիներ Բորիս Պայճաձեի, Գիվի Կարտոզիայի, երեւանցիներ  Հրանտ Շահինյանի, Ալբերտ Ազարյանի, Իգոր Նովիկովի, Վլադիմիր Ենգիբարյանի, Սերգեյ Զատիկյանի, Ռաֆիկ Մաթեւոսյանի, Էդվարդ Դալլաքյանի եւ ուրիշների հետ։
Մեր թղթակցական կետը գտնվում էր Թբիլիսիում, «Զարյա Վոստոկա» խմբագրության շենքում, որտեղ այն ժամանակ գտնվում էր նաեւ «Վրաստանի» (այն ժամանակ՝ «Սովետական Վրաստան») խմբագրությունը։ Բարեկամական, գործընկերային լավ կապեր ունեի այն ժամանակվա այդ խմբագրության աշխատակիցների հետ։ Ավելացնեմ նաեւ, որ որոշակի «ծառայություն» ունեմ նաեւ այսօրվա ձեր խմբագիր Վան Բայբուրթյանի՝ որպես լրագրող, «մկրտության» մեջ, քանի որ նա, բացի նրանից, որ մորս կողմից ազգական է եւ մեծացել է իմ աչքի առջեւ, այդ տարիներին դարձավ Հայաստանում «Սովետսկի սպորտի» սեփական թղթակիցը։ Հետո աշխատել է նաեւ «Կոմսոմոլսկայա պրավդայում», FGY-ում,  ապա դարձավ ձեր թերթի խմբագիրը։
- Դուք նաեւ բասկետբոլի միջազգային կարգի մրցավարն էիք…
- Այո’, 1961 թվականին ինձ եւ Կազանի համալսարանի դոցենտ Յուրի Մուխամեդդինովին ուղարկեցին Անգլիա, բասկետբոլի սեմինարի, եւ այնտեղ, քննությունները հանձնելուց հետո, ստացանք միջազգային կարգի մրցավարի կոչում։ Նույն տարվա աշնանը երկուսս էլ՝ որպես մրցավարներ, հանդես եկանք Բուխարեստում՝ Եվրոպայի առաջնության շրջանակներում։
- Դուք մարզական լրագրողի երկարամյա գործունեության ընթացքում առիթ եք ունեցել մասնակցել մի քանի օլիմպիական խաղերի։ Ո՞ր խաղերն են առավել տպավորիչ եղել Ձեզ համար։
- Ինձ բախտ է վիճակվել լուսաբանել Հռոմի, Տոկիոյի, Մյունխենի, Մոսկվայի, Ատլանտայի օլիմպիական խաղերը։ Իսկ ամենահիշարժանը 1960 թվականի Հռոմի օլիմպիական խաղերն էին։ Այն ժամանակ Վրաստանից մարզական փառատոնին առաջին անգամ գործուղեցին ինձ եւ «Լելոյի» խմբագրի տեղակալ Զուրաբ Ջափարիձեին։ Այդ օլիմպիադան առանձնակի էր ոչ միայն նրանով, որ առաջինն էր ինձ համար, այլեւ հաճելի անակնկալով, որը բարձրացատկող Ռոբերտ Շավլակաձեն մատուցեց մեզ բոլորիս՝ հաղթելով ամերիկացի Ջոն Թոմասին։ Նշեմ, որ սկսած 1896 թվականից ամերիկացիները  օլիմպիական խաղերում այդ մարզաձեւում երբեք չէին պարտվել։
- Օլիմպիական խաղերի լուսաբանման գործընթացում հիմնախնդիրներ ծագո՞ւմ էին։ 
- Բնականաբար, առանց դրա չէր լինի։ Օրինակ, վերցնենք Մյունխենի 1972 թվականի օլիմպիական խաղերը։ Հիշում եք բասկետբոլի եզրափակիչ հանդիպում Խորհրդային Միության եւ Միացյալ Նահանգների հավաքականների միջեւ, երբ վերջին 3 վայրկյանին Սաշա Բելովի նետումը մեր հավաքականին բերեց ոսկե մեդալ։ Այն ժամանակ ամերիկացիները բողոք ներկայացրին, իբր Բելովի նետումը իրականացվել է ժամանակի սպառումից հետո։ Հավաքվել էր բողոքարկման ժյուրին, որը արտակարգ խորհրդակցություն անցկացրեց։ Ժյուրիի նիստն է’լ ավելի էր ուշացնում Մոսկվա ուղարկելիք հաշվետվությունը։ Ուղղակի բախտս բերեց, որ կեսգիշերին կարողացա մեքենա գտնել, որն էլ ինձ հասցրեց հյուրանոց, կարողացա ժամանակին կապվել Մոսկվայի հետ։
- Դուք այն բացառիկ մարզական լրագրողներից եք, որ ոչ միայն լուսաբանել եք մարզական այս կամ այն երեւույթը, այլեւ մասնակցել դրան։ Մասնավորապես, նկատի ունեմ Ձեր վերելքը Ղազբեգի գագաթ։
- Այո’, հետաքրքիր դրվագ է, խմբագրության հանձնարարությամբ պետք է ռեպորտաժ պատրաստեի Ղազբեգ բարձրանալու զանգվածային օլպիմպիադայի մասին։ Հրահանգիչներից մեկը՝ իմ վաղեմի ծանոթ Կոստյա Նուշտաեւը, ասաց. «Գարուն, ռեպորտաժն ավելի հետաքրքիր կլինի, եթե դու էլ բոլորի հետ բարձրանաս գագաթ»։ Նրան պաշտպանեց փորձառու լեռնագնաց, սպորտի վարպետ Լեւան Սուջաշվիլին, թե՝ մի անհանգստացի, մենք քեզ կօգնենք։ Այդպես, ես հայտնվեցի լեռնագնացների խմբում։ Վերելքի երրորդ օրը, երբ կանգ առանք հանգստանալու, սառցաքլունգը պետք էր ամրացնել եւ դրա վրա հենել ուսապարկը։ Ըստ երեւույթին, ես լավ չէի ամրացրել եւ ուսապարկն ընկավ անդունդը։ Իսկ դրա մեջ էին իմ վերմակը, տաք հագուստը, լուսանկարչական ապարատը, մթերքները։ Օգնեց Սուջաշվիլին, միասին իջանք մոտ 300 մետր եւ ուսապարկը գտանք։ Ամեն ինչ նորմալ էր, միայն թե մթերքները իրար էին խառնվել։ Բարեհաջող հաղթահարեցինք մինչեւ գագաթ տանող հատվածը եւ հասանք Ղազբեգի ամենաբարձր կետին։
- Դուք ավելի քան մարզական թեմայով 20 գրքերի, բուկլետների, օրացույցների, տեղեկատվական աշխատանքների հեղինակ եք։ Ձեր գրքերը հիմնականում նվիրված են եղել ֆուտբոլին ու բասկետբոլին։ Ձեզ է պատկանում Թբիլիսիի «Դինամոյի» մասին 358 էջանոց աշխատությունը։ Ձեր 90-ամյա բարձունքից ինչպե՞ս կգնահատեիք անցած ճանապարհը։
- Կարծում եմ, զուր չեմ ապրել։ Բախտ եմ ունեցել ծանոթանալ հետաքրքիր ու շնորհալի մարդկանց հետ, գրել եմ նրանց մասին։ Փորձել եմ հնարավորինս օգնել թե’ մասնագետներին եւ թե’ մարզիկներին՝ սպորտի հետ կապված այս կամ այն հարցի ընկալման գործում։ Հիմա էլ աշխատում եմ։ Նոր գործս վերաբերում է աբխազական ֆուտբոլին, փորձում եմ հանրագումարել այն բոլոր փաստերը, որոնք կան իմ տրամադրության տակ, եւ որոնք հետաքրքիր տեղեկություններ կարող են ներկայացնել վերոնշյալ թեմայի մասին։
- Իսկ ինչպե՞ս եք կարողանում պահպանել Ձեր մարզական լավ վիճակը, Ձեր տարիքից ավելի փոքր եք երեւում։
- Շատ են օգնում ձիարշավարանի տարածքում ամենօրյա զբոսանքները։ Պատկերացնում եք՝ օրական հաղթահարում եմ 3-4 կիլոմետր տարածք։

ԲՈՐԻՍ ՇԱԽՆԱԶԱՐՈՎ