Vrastan

Մայիսի 13-22-ին Թբիլիսիում անցկացվեց Ա.Շալիկաշվիլու անվան մնջախաղի միջազգային փառատոնը, որը նվիրված էր Թբիլիսիի մնջախաղի պետական թատրոնի 50-ամյա հոբելյանին։

Փառատոնի հիմնադիրն ու կազմակերպիչը Վրաստանի ժողովրդական արտիստ Ամիրան Շալիկաշվիլին էր։ Փառատոնին մասնակցում էին Մարսել Մորոյի սան Ջոզեֆ Միխեիլ Կրեյցերը «JOMI»-ի ներկայացմամբ (Գերմանիա), միջազգային մրցույթների դափնեկիր Մակոտո Ինոուեն ճապոնական «Կափբուկի» թատրոնի ավանդույթներով ստեղծած «Dojo-ji»-ի ներկայացմամբ, Երեւանի մնջախաղի թատրոնը Թբիլիսիում ներկայացրել է «Շերանիկը» ներկայացումը։ Իրենց գործերը ներկայացրին նաեւ վրացական երեք թատերախմբերը։ Կազմակերպիչները որոշել են այն ամենամյա դարձնել:

Թբիլիսիի Սուրբ Էջմիածին եկեղեցում տեղի ունեցավ երիտասարդ երգչուհի Իռեն Ավագյանի «Աղաչանք» խորագրով մենահամերգը, որը դասական երգերի արհեստավարժ կատարողի կողմից Հայոց ցեղասպանության նահատակների հիշատակի ոգեկոչում էր:

Եկեղեցին լեփ-լեցուն էր հավատացյալներով, դասական երաժշտության երկրպագուներով: Երաժշտական փայլուն կրթություն ստացած եւ լուրջ փորձաշրջան անցած երգչուհու մենահամերգի ունկնդիրներն էին Վիրահայոց թեմի առաջնորդ Տեր Վազգեն եպիսկոպոս Միրզախանյանը, հոգեւոր դասը, Վրաստանում ՀՀ դեսպանորդ Կարեն Մելիքյանը, «Վրաստան» թերթի խմբագիր Վան Բայբուրթյանը, հասարակական գործիչ Սամվել Աղեկյանը, բանաստեղծ, թարգմանիչ Անահիտ Բոստանջյանը, հայ եւ վրացի երաժիշտներ, արվեստասեր հասարակայնության ներկայացուցիչներ:

Ընթերցողին մատուցվեց Վրաստանի գրողների ստեղծագործական միության եւ Վրաստանի «Կամուրջ» գրական-մշակութային հասարակական կազմակերպության կողմից լույս ընծայվող «Կամուրջ֊2015-ը» տարեգրքի (խմբագիր՝ Անահիտ Բոստանջյան) հատուկ համարը՝ նվիրված  Հայոց ցեղասպանության 100-րդ տարելիցին։

Ընթերցողը տարեգրքում կարող է ծանոթանալ «Արձակ եւ չափածո էջեր», «Դրամատուրգիա», «Մեր հայրենակիցները՝ արտերկրում», «Հրապարակախոսություն, ակնարկ», «Գրական միջօրեականներ», «Գրականագիտություն», «Վրաց գրականությունը՝ հայերեն» եւ այլ խորագրերի տակ զետեղված նյութերին։
Վրաստանում ապրող եւ ստեղծագործող հայ գրողների գրական պարբերականի ներկայիս ժողովածուն, ինչպես նշվում է գրքի առաջաբանում, «իր խոնարհումն է բերում Մեծ Եղեռնի զոհերի հիշատակին ու՝ բարձրացնում պահանջատիրոջ իր ձայնը՝ մի հարկի տակ ներկայացնելով ոչ միայն վիրահայ, այլեւ աշխարհացիր հայ գրողների այն ստեղծագործությունները, որոնք արտացոլում են մեր պատմության 1895-1923 թվականներին ձգվող արյունալի օրերը….»։
Տարեգիրքը տպագրվել է Հայաստանի Սփյուռքի նախարարության եւ ամերիկահայ բանաստեղծ Ավիկ Դերենցի (Դեյրմենջյան) հովանավորությամբ։

ՋՈՒԼԻԵՏԱ ԲԱԴԱԼՅԱՆ

Այսօր՝ մայիսի 9-ին, համաշխարհային հանրությունը նշում է ֆաշիստական Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի 70-ամյակը։

Բեռլինի Ռայխստագի վրա հաղթական դրոշի փողփողման համար մարդկությունը ծանր գին վճարեց՝ հաղթանակի զոհասեղանին դրվեց վեց տասնյակ միլիոնից ավելի կյանք, իսկ ամենածանր փորձությունը բաժին ընկավ խորհրդային ժողովրդին, որի բաժինն ավելի քան 26 միլիոն մարդկային կյանքն էր։

Երեք սերունդ է այսօր խոնարհվում Երկրորդ աշխարհամարտի մասնակիցների նոսրացող շարքերին, մարտերում ընկած հայտնի ու անհայտ զինվորների շիրիմներին։ Իսկ իրենք՝ հաղթանակի փառապանծ կերտողները, նրա 70-րդ տարելիցը դիմավորում են իրենց կողմից ճաշակված արհավիրքի չմոռացվող հուշերով… Աշխարհի քաղաքական թատերաբեմերին հառված նրանց ծերունական հայացքներում, այսօր, ցավոք, տագնապ, իսկ շուրթերին երկյուղած մրմունջ կա՝ «Աստված, խափանիր պատերազմները»…

Մեծ հաղթանակի իր ճանապարհն է անցել նաեւ մեր հայրենակից վետերան, թբիլիսցի Խաժակ Եփրիկյանը։ Զավակները, թոռներն ու նրան ճանաչողները Խաժակին նորից ու նորից են պատմել տալիս ֆաշիստների հետ մահ ու կենաց կռվի հեքիաթ թվացող դրվագները… Իսկ նա, իհարկե, նորից ու նորովի է վերապրում ողբերգական ու միեւնույն ժամանակ՝ խիզախության, արիության, առնականության անկրկնելիորեն լուսավոր հուշերը…

Բոլնիս-Խաչենում այդ օրն էլ հավաքվածները ծաղկեփնջերով պատեցին Ղ.Աղայանի (1840-1911) կիսանդրին։ Զիզի քարի հենց ստորոտին, Մեծ դասականի 50-ամյա թանգարանի մոտ, խոսքով, երգով, բանաստեղծությամբ, պարով ու գրքերով մեծարեցին նրան՝ այս անգամ ի պատիվ նրա 175-ամյակի։ Արեւ էր շուրջը, եւ արեւի մեջ ասես ավելի էին լուսավորվում Աղայանի անմեռ գրական հերոսները՝ Անահիտը, Արեգնազանը, Հարությունը, Մանվելը, ճախարակը… Ներկաներն ասես տեսնում էին նրա անցած կյանքի ուղին՝ Բոլնիս-Խաչենից մինչեւ Թբիլիսի, գրաշար բանվորից մինչեւ մեծ գրող ու մեծ մանկավարժ։

Գրող, որը հատկապես մանկագրության մեջ իր երեւելի հետքը թողեց հայ գրականության ու մատաղ սերնդի կրթության ու դաստիարակության գործում։ Մանկավարժ, որի դասագրքերը չորս տասնամյակից ավելի ուղենիշ-ուղեցույցներ եղան Վրաստանի հայկական դպրոցների համար։ Մարդ, որի կենսակերպը հիանալի օրինակ է նաեւ ներկա ու գալիք սերունդների համար։ Ազգային հասարակական գործիչ, որի գործը ներծծված է հանուն ազգի ու լեզվի պահպանման, պաշտպանության նշանակալից էջերով, որի գործունեությունը, որ ծավալվել է Թբիլիսիում (ուր, Խոջիվանքում հանգչում է նրա մամինը) հայ-վրաց դարավոր բարեկամության մատյանի լուսավոր էջերից է:

2015 թվականի ապրիլի 24-ին, աշխարհի առաջադեմ մարդկության հետ միասին, Վրաստանի հայությունը եւս իր խոնարհումը բերեց Հայոց ցեղասպանության սուրբ նահատակների 100-րդ տարելիցին:

Մարդկանց հոսքը դեպի Թբիլիսիի Սուրբ Էջմիածին եկեղեցի սկսվեց դեռեւս վաղ առավոտյան՝ մասնակցելու եկեղեցում մատուցվող Հիշատակի Սուրբ պատարագին:
Հայոց ցեղասպանության սրբադասված նահատակների հիշատակի Սուրբ պատարագին ներկա էին Վրաստանում ՀՀ արտակարգ եւ լիազոր դեսպան Յուրի Վարդանյանը՝ տիկնոջ՝ Էլեոնորա Վարդանյանի հետ, Վրաստանում Ավետարանական-Լյութերանական եկեղեցու առաջնորդ Հանս-Իոիահիմ եպիսկոպոս Կիդերլենը, Վրաստանի Ավետարանական-Մկրտական եկեղեցու հոգեւոր հայր Տեր Մալխազ եպիսկոպոս Գափրինդաշվիլին, մայրաքաղաքի հայ հասարակական գործիչներ, մտավորականներ, համայնքային կառույցների ղեկավարներ: Բազմություն, որ զբաղեցրել էր եկեղեցին եւ նրա մերձակա ողջ տարածքը:

Ապրիլի 20-ին Վրաստանի խորհրդարանի մեծամասնական պատգամավոր Ռուսլան Պողոսյանը, Թբիլիսիում հայտնի «Ռեպորտեր» լրատվա-վերլուծական կենտրոնում, հատուկ հրավիրված ճեպասուլիսում, որին մասնակցում էին 15 ԶԼՄ-ների, առաջատար հեռուստակայանների լրագրողներ, անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանության թեմային, նշեց, որ այդ հարցում վրաց ժողովրդի բարոյական աջակցությունը դրական ազդեցություն է գործում երկու երկրների միջեւ առկա հարաբերությունների վրա։ Պատգամավորի հավաստմամբ, Ցեղասպանությունից հետո անցած հարյուր տարվա ժամանակահատվածում միշտ զգացվել է վրաց հասարակայնության աջակցությունը։ «Այսօր արդեն Ցեղասպանությունը պատմություն է, սակայն, միաժամանակ, այն մեծ ցավ է պատճառում, եւ մենք երբեք չենք մոռանա նահատակներին։ Մենք իրավունք չունենք մոռանալու նրանց։ Այսօր շատ են խոսում այդ իրադարձությունների քաղաքական եւ իրավական գնահատականների մասին։ Ես գտնում եմ, որ ոչ պակաս նշանակություն ունի բարոյական աջակցությունը, որը մենք միշտ զգացել եւ զգում ենք  Վրաստանում։ Ինչ վերաբերվում է իրավական եւ քաղաքական գնահատականներին, ապա դա, նախեւառաջ, անհրաժեշտ է, որպեսզի առաջիկայում ոչ մեկը չդառնա բռնության զոհ։ Ցանկանում եմ իմ ազգի ցավը ներկայացնել վրաց հասարակայնությանը եւ փոխարենը ստանալ եղբայրական աջակցություն»,- հայտարարեց Ռուսլան Պողոսյանը։